Ο όρος αστικός θρύλος χρησιμοποιείται σε αντιδιαστολή με τους παραδοσιακούς θρύλους που συνδέονται με την ύπαιθρο και την αγροτική ζωή και προφανώς οι ίδιοι οι αστικοί θρύλοι έπονται των παραδοσιακών, μιας που αρχίζουν να εμφανίζονται ταυτόχρονα με την αστυφιλία και τη συγκέντρωση μεγάλων πληθυσμών στα αστικά κέντρα. Έτσι, δεν περιγράφουν απαραίτητα φαντασιακά αφηγήματα που διαδραματίζονται σε αστικό περιβάλλον, αλλά αποτελούν εξιστορήσεις φανταστικών συνήθως γεγονότων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως είναι πάντα εντελώς ασύνδετα από πραγματικά γεγονότα. Το χαρακτηριστικό τους είναι πως διαδίδονται μαζικά εντός των αστικών πληθυσμών, αποτελούν, εξίσου με τους παραδοσιακούς, ένα πρίσμα διερεύνησης της κουλτούρας της εποχής τους και επιβεβαιώνονται για κάποιο διάστημα από τους διάφορους… κοινωνούς τους. Για άλλους οι αστικοί θρύλοι δεν αποτυπώνουν ένα συλλογικό φόβο για το νεωτερικό ή το άγνωστο αλλά αποτελούν εργαλεία καλλιέργειας του φόβου αυτού. Η διάσωσή τους πάντως ευνοήθηκε από τη χρήση του διαδικτύου που είναι ο βασικός λόγος επιβίωσης πολλών από αυτούς καθώς και των γεγονότων που τους προκάλεσαν.
Η εισαγωγή του όρου αποδίδεται στον καθηγητή J. H. Brumward και στο βιβλίο του The vanishing hitchhiker: American Urban Legends and their Meanings, μια συλλογή (τέτοιων) αφηγημάτων που αναδεικνύουν τη μυθοπλασία ως μια διαχρονική πρακτική του ανθρώπου στην έκφραση της «δυσπιστίας του για το νεωτερικό». Εξάλλου, η αμερικανική πόλη, με την φυλετική πανσπερμία και την πολυγλωσσία της αποτελεί ιδανική θερμοκοιτίδα για τέτοιου είδους θρύλους. Ακόμη και στη λογοτεχνία έχουν διαμορφωθεί μυθολογίες που διέπουν ως άξονες, διαχρονικά, έργα διάφορων όχι σύγχρονων μεταξύ τους συγγραφέων, όπως το Νεκρονομικόν, η μυθολογία του Κθούλου του Λάβκραφτ. Υπολογίζεται ότι από το 1924 που πρωτοεμφανίζεται στο The Hound του Λάβκραφτ, το φανταστικό Νεκρονομικόν έχει κυκλοφορήσει τουλάχιστον 32 φορές!
Φυσικά οι αστικοί θρύλοι, ακριβώς λόγω του χαρακτήρα τους και της βασικής κοινής καταβολής τους, έχουν πια γίνει κοινό κτήμα της ποπ κουλτούρας, ανεξαρτήτως της πόλης και της γλώσσας που τους γέννησε. Ποιος δεν γνωρίζει τους κροκόδειλους στους υπονόμους, τη νεκρή κοπέλα που ζητάει το μπουφάν του μοτοσυκλετιστή, τον κατεψυγμένο Walt Disney!
