Είναι 1837 και στο Λονδίνο αρχίζει η δημοσίευση σε σειρές του Όλιβερ Τουίστ του Ντίκενς, η Βασίλισσα Βικτώρια διαδέχεται τον Γουλιέλμο Δ’ στον θρόνο και ανοίγει η πρώτη υπεραστική σιδηροδρομική γραμμή στον κόσμο, συνδέοντας το Μπέρμινχαμ με το Λίβερπουλ. Ανάμεσα στο πάνθεον των διαχρονικών αστικών μύθων, λίγες φιγούρες είναι τόσο αινιγματικές και τρομακτικές όσο ο Σπρινγκ-Χηλντ Τζακ, μια φασματική οντότητα που τρομοκράτησε τη Βικτωριανή Αγγλία με τα απίστευτα άλματα και τη φλογερή του ανάσα.
Οι πρώτες αναφορές για τον Τζακ με τα ανοιξιάτικα παπούτσια εμφανίστηκαν στο Λονδίνο το 1837. Πανικός κυρίευσε την πόλη καθώς διαδόθηκαν ιστορίες για μια σκιερή φιγούρα που επιτίθετο σε μοναχικούς ανθρώπους, ιδιαίτερα γυναίκες, στο σκοτάδι. Μάρτυρες περιέγραψαν έναν ψηλό, αδύνατο άνδρα με τρομακτικά λαμπερά μάτια και νύχια. Αυτό που τον ξεχώριζε πραγματικά, ωστόσο, ήταν τα εξαιρετικά του άλματα. Λεγόταν ότι μπορούσε να πηδήξει πάνω από ψηλούς τοίχους και στέγες με φαινομενικά υπεράνθρωπη ευκινησία, αφήνοντας τα τρομοκρατημένα θύματά του μπερδεμένα και με μώλωπες. Ο Τζακ περιγραφόταν από ανθρώπους που ισχυρίζονταν ότι τον είχαν δει ως ένα ον με διαβολική φυσιογνωμία, χέρια με νύχια και μάτια που «έμοιαζαν με κόκκινες μπάλες φωτιάς». Μια αναφορά περιγράφει πως κάτω από έναν μαύρο μανδύα, φορούσε κράνος και ένα λευκό ένδυμα σαν λαδόπανο. Κατά άλλους μπορούσε να εκπνέει μπλε και άσπρες φλόγες ενώ άλλες μαρτυρίες θέλουν τα νύχια του να ήταν φορεμένα μεταλλικά ομοιώματα νυχιών. Δύο άτομα ισχυρίστηκαν ότι μίλησαν μαζί του και ανέφεραν πως μιλούσε κατανοητά αγγλικά.
Οι λεπτομέρειες των επιθέσεών του διέφεραν, προσθέτοντας στο μυστήριο και τον φόβο που τον περιέβαλε. Μερικά θύματα ανέφεραν ότι γρατζουνίστηκαν και δέχθηκαν επίθεση, ενώ άλλα ισχυρίστηκαν ότι έβγαζε μπλε και λευκές φλόγες στο πρόσωπό τους. Η απλή τόλμη και η παράξενη φύση των επιθέσεων τροφοδότησαν τη λαϊκή φαντασία και πυροδότησαν μια φρενίτιδα στα μέσα ενημέρωσης. Οι εφημερίδες ανέφεραν με ενθουσιασμό κάθε νέα εμφάνιση, συχνά ωραιοποιώντας τις λεπτομέρειες και συμβάλλοντας στην αυξανόμενη υστερία.
Ο Λόρδος Δήμαρχος του Λονδίνου, Σερ Τζον Κόουαν, αναφέρθηκε ακόμη και δημόσια στον κλιμακούμενο πανικό, αποκαλύπτοντας μια αστυνομική αναφορά που περιέγραφε λεπτομερώς μια επίθεση σε μια νεαρή γυναίκα στο Γουάιτσαπελ. Το θύμα περιέγραψε τον δράστη της ως μια ψηλή, καλυμμένη φιγούρα που πήδηξε πάνω από έναν τοίχο και της επιτέθηκε με μεταλλικά νύχια. Αυτή η επίσημη αναγνώριση προσέδωσε μια ανατριχιαστική αξιοπιστία στις ήδη διαδεδομένες φήμες.
Καθώς οι εμφανίσεις συνεχίστηκαν και εξαπλώθηκαν πέρα από το Λονδίνο σε άλλα μέρη της Αγγλίας, συμπεριλαμβανομένου του Μπέρμιγχαμ και του Λίβερπουλ, ο θρύλος του Τζακ με τα ανοιξιάτικα παπούτσια εδραιώθηκε. Αναδύθηκαν πολυάριθμες θεωρίες που προσπαθούσαν να εξηγήσουν το φαινομενικά ανεξήγητο φαινόμενο.
Μια δημοφιλής θεωρία πρότεινε έναν πλούσιο εκκεντρικό που επιδιδόταν σε περίτεχνες και σκληρές φάρσες. Η ικανότητα εκτέλεσης τέτοιων απίστευτων αλμάτων θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω ειδικά σχεδιασμένων μποτών με ελατήρια, μια ιδέα που έδωσε το περιβόητο παρατσούκλι του. Η φλογερή ανάσα θα μπορούσε να προσομοιωθεί με τη χρήση χημικών συσκευών. Αυτή η εξήγηση, αν και όχι εντελώς αβάσιμη, δεν οδήγησε ποτέ σε έναν συγκεκριμένο ύποπτο. Διάφορα άτομα φημολογούνταν ότι ήταν ο Σπρινγκ-Χηλντ Τζακ, συμπεριλαμβανομένου του Μαρκήσιου του Γουότερφορντ, γνωστού για την άτακτη και μερικές φορές βίαιη συμπεριφορά του, αλλά ποτέ δεν προέκυψαν αδιάσειστα στοιχεία.
Μια άλλη γραμμή σκέψης έτεινε προς το υπερφυσικό. Σε μια εποχή βυθισμένη στη λαογραφία και τον αναπτυσσόμενο πνευματισμό, η ιδέα μιας δαιμονικής οντότητας ή ενός εκδικητικού πνεύματος που τρομοκρατούσε τον πληθυσμό είχε μια ορισμένη απήχηση. Τα λαμπερά μάτια, τα φαινομενικά αδύνατα άλματα και οι ξαφνικές εμφανίσεις και εξαφανίσεις τροφοδότησαν αυτή την πεποίθηση. Ο Σπρινγκ-Χηλντ Τζακ έγινε μια φιγούρα του μπαμπούλα, ένα τρομακτικό φάντασμα που παραμόνευε στις σκιές.
Στις αρχές του 19ου αιώνα υπήρχαν αναφορές για χλωμά φαντάσματα που περιπλανιόντουσαν στους δρόμους του Λονδίνου και σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς υπήρξαν η βάση για τον μεταγενέστερο θρύλο του Τζακ. Εικασίες για την εξωγήινη ή αποκρυφιστική προέλευση της οντότητας, δεν έλλειψαν από τη μαζική υστερία που περιέβαλε τον θρύλο του Τζακ με τα ανοιξιάτικα παπούτσια. Ο θρύλος παρέμεινε καθ' όλη τη Βικτωριανή εποχή και ακόμη και στις αρχές του 20ού αιώνα, με σποραδικές εμφανίσεις να αναφέρονται δεκαετίες μετά τον αρχικό πανικό. Κάθε νέα αναφορά πρόσθεσε ένα ακόμη στρώμα στον μύθο, θολώνοντας περαιτέρω τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και λαογραφίας.
Οι συγγραφείς του Fortean, Loren Coleman και Jerome Clark, κατατάσσουν τον Spring-heeled Jack σε μια κατηγορία που ονομάζεται «φανταστικοί επιτιθέμενοι», με εξέχον παράδειγμα τον «Mad Gasser Mattoon», υπεύθυνο για μια σειρά από «επιθέσεις με αέριο» στο Mattoon του Illinois στα μέσα του 1940. Τα θύματα αυτών των «επιθέσεων» τις βιώνουν συνήθως σε ασφαλή περιβάλλοντα, παραλυμένοι μεταφυσικά, κάτι σαν τη Μόρα, που καταγράφεται στην λαογραφία και εξηγείται, ωστόσο, από την ψυχολογία σαν μορφή παραίσθησης.
Η διαρκής απήχηση του Τζακ με τα ανοιξιάτικα παπούτσια έγκειται στην αμφισημία του και στην ανησυχητική φύση των ικανοτήτων του. Ενσωματώνει τον φόβο του άγνωστου, την ευαλωτότητα του ατόμου απέναντι σε μια φαινομενικά ασταμάτητη δύναμη. Τα αδύνατα κατορθώματά του αψηφούν την ορθολογική εξήγηση, αφήνοντας χώρο τόσο για επιστημονικές εικασίες όσο και για υπερφυσικές ερμηνείες.
Επιπλέον, το ιστορικό πλαίσιο της Βικτωριανής Αγγλίας, με τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, την ταχεία εκβιομηχάνιση και τις διάχυτες ανησυχίες για το έγκλημα και το υπερφυσικό, παρείχε εύφορο έδαφος για έναν τέτοιο θρύλο να ριζώσει και να ευδοκιμήσει. Ο Σπρινγκ-Χηλντ Τζακ έγινε ένα σύμβολο αυτών των ανησυχιών, μια εκδήλωση των αόρατων τρόμων που παραμόνευαν στο ραγδαία μεταβαλλόμενο αστικό τοπίο.
Ακόμη και σήμερα, η ιστορία του Τζακ με τα ανοιξιάτικα παπούτσια συνεχίζει να συναρπάζει. Έχει εμπνεύσει αμέτρητα βιβλία, κόμικς και ταινίες, εδραιώνοντας τη θέση του στη λαϊκή κουλτούρα.
- Ο Τζακ με τα πόδια (1989) -ένας συνδυασμός πεζογραφίας και γραφικού μυθιστορήματος του Φίλιπ Πούλμαν, στο οποίο ο Τζακ με τα Πόδια σώζει μια ομάδα θαρραλέων ορφανών από τον κακόβουλο Μακ το Μαχαίρι.
- Spring-heeled Jack -ένα τραγούδι που συνέθεσε ο Neil Cicierega, δημοσιεύτηκε με το ψευδώνυμο Lemon Demon και κυκλοφόρησε στο άλμπουμ του View Monster του 2008.
- Η παράξενη υπόθεση του Spring-heeled Jack (2010) -ένα εναλλακτικό ιστορικό μυθιστόρημα του συγγραφέα Mark Hodder, pου απεικονίζει τον Spring-heeled Jack ως έναν ταξιδιώτη του χρόνου.
- The Springheel Saga (2011) -ένα ηχητικό δράμα τριών σειρών που παράγεται από την Wireless Theatre Company.
Ενώ η αληθινή ταυτότητα και η φύση του βικτωριανού τρόμου παραμένουν καλυμμένες από μυστήριο, ο θρύλος χρησιμεύει ως μια ισχυρή υπενθύμιση της δύναμης του φόβου, της γοητείας του ανεξήγητου και της διαρκούς ανθρώπινης γοητείας με τις σκιές που χορεύουν στις άκρες της αντίληψής μας...
