Το ποίημα "Boots" του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ (Rudyard Kipling), που γράφτηκε το 1903, πρόσφατα γνώρισε μια απροσδόκητη αναβίωση, μετατρεπόμενο σε έναν viral και τρομακτικό ήχο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περνώντας, κυρίως, μέσω του προθαλάμου - κινηματογράφου. Η ιστορία αυτής της μεταμόρφωσης είναι συναρπαστική, καθώς συνδέει τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα, μια ιστορική ηχογράφηση, τη στρατιωτική ψυχολογική εκπαίδευση και το σύγχρονο κινηματογραφικό μάρκετινγκ.
Η ρυθμική μονοτονία του πολέμου
Το ποίημα "Boots" περιγράφει την εξαντλητική μονοτονία και την ψυχολογική φθορά των Βρετανών στρατιωτών του πεζικού που αναγκάζονταν να βαδίζουν ατελείωτα κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Πολέμου των Μπόερς στη Νότια Αφρική. Ο Δεύτερος Πόλεμος των Μπόερς (1899–1902), γνωστός και ως Πόλεμος της Νότιας Αφρικής ή Αγγλο-Μπόερ Πόλεμος, ήταν μια αιματηρή σύγκρουση μεταξύ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και των δύο ανεξάρτητων Δημοκρατιών των Μπόερς (της Δημοκρατίας του Τράνσβααλ και του Ελεύθερου Κράτους της Οράγγης). Η ανακάλυψη χρυσού στο Τράνσβααλ, καθώς και η βρετανική επιθυμία για την ενοποίηση της Νότιας Αφρικής υπό τον έλεγχό της, ήταν τα κύρια αίτια του πολέμου. Παρά τις αρχικές επιτυχίες των Μπόερς, η αριθμητική υπεροχή και η χρήση σκληρών τακτικών από τους Βρετανούς, συμπεριλαμβανομένης της καμένης γης και του εγκλεισμού γυναικών και παιδιών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με τραγικές συνέπειες, οδήγησαν τελικά στην ήττα των Μπόερς και την προσάρτηση των Δημοκρατιών στη Βρετανική Αυτοκρατορία με τη Συνθήκη του Φεριένεχινγκ το 1902.
Ο ρυθμός του ποιήματος είναι σκόπιμα μονότονος, μιμούμενος τον ήχο των στρατιωτικών αρβυλών:
Boots—boots—boots—boots—movin' up and down again! There's no discharge in the war!
Οι επαναλαμβανόμενες εικόνες των αρβυλών και η φράση «Δεν υπάρχει απόλυση στον πόλεμο!» (There's no discharge in the war!) εκφράζουν την αίσθηση του εγκλωβισμού και της απελπισίας, που οδηγεί τον αφηγητή στα όρια της παράνοιας. Ο ίδιος ο ρυθμός, αν διαβαστεί στη σωστή ταχύτητα, αντιστοιχεί στον ρυθμό βηματισμού ενός Βρετανού στρατιώτη.
Η "καταραμένη" ηχογράφηση του 1915
Το κλειδί για τη μετατροπή του ποιήματος σε τρομακτικό ήχο βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη ηχογράφηση του 1915, την οποία απήγγειλε ο Αμερικανός ηθοποιός Τέιλορ Χολμς (Taylor Holmes). Ο Τέιλορ Χολμς (Taylor Holmes, 1878-1959) ήταν ένας παραγωγικός Αμερικανός ηθοποιός με καριέρα που εκτεινόταν σε πέντε δεκαετίες, εμφανιζόμενος σε πάνω από 100 έργα στο Μπρόντγουεϊ και ξεκινώντας την πορεία του στον κινηματογράφο από το 1917. Παρόλο που υπήρξε διάσημο θεατρικό είδωλο, σήμερα είναι ίσως περισσότερο γνωστός για τους χαρακτηριστικούς του ρόλους σε ταινίες από τη δεκαετία του '40 και μετά, ιδίως σε φιλμ νουάρ. Ενσάρκωσε αξέχαστους δευτερεύοντες χαρακτήρες, όπως τον ευκολόπιστο εκατομμυριούχο στο "Nightmare Alley" (1947), τον δαιμόνιο δικηγόρο στο "Kiss of Death" (1947), τον μέλλοντα πεθερό της Μέριλιν Μονρόε στο "Gentlemen Prefer Blondes" (1953) και, στον τελευταίο του ρόλο, τη φωνή του Βασιλιά Στέφανου στην ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney "Sleeping Beauty" (1959).
Σε αντίθεση με τον ρυθμικό, στρατιωτικό τόνο που θα περίμενε κανείς στην απαγγελία, η εκδοχή του Χολμς είναι αργή, παράξενη, με αγωνιώδεις κραυγές και μια σταδιακή κλιμάκωση της τρέλας και της παράνοιας. Η ερμηνεία του μετατρέπει την απλή επανάληψη σε έναν ήχο που προκαλεί έντονη ψυχολογική δυσφορία, με τον απαγγέλλοντα να μετράει τους ατέλειωτους αριθμούς των μιλίων: "Four—eleven—seventeen—thirty—two the day before..." Ταυτοχρόνως το «εφέ» των δίσκων των 78 στροφών (γνωστοί και ως δίσκοι γραμμοφώνου) προέρχεται κυρίως από τις τεχνικές περιορισμού της εποχής τους και το υλικό κατασκευής τους, τη σελάκ. Λόγω της υψηλής ταχύτητας περιστροφής και της χαμηλής ποιότητας των μέσων εγγραφής και αναπαραγωγής σε σχέση με τους μεταγενέστερους δίσκους βινυλίου (33 & 45 στροφών), ο ήχος τους χαρακτηρίζεται από μειωμένη απόκριση συχνοτήτων (ιδιαίτερα στα μπάσα και στα πολύ υψηλά πρίμα) και περιορισμένο δυναμικό εύρος. Επιπλέον, λόγω του εύθραυστου υλικού και του μεγάλου μεγέθους της βελόνας γραμμοφώνου, εμφανίζουν συχνά χαρακτηριστικό έντονο θόρυβο επιφάνειας (τζιτζίκισμα) και κρακ κατά την αναπαραγωγή. Ωστόσο, για πολλούς συλλέκτες και λάτρεις, αυτός ο «vintage» ήχος, γεμάτος από ιστορική υφή και την ατμόσφαιρα των πρώτων ηχογραφήσεων (από τις αρχές του 20ού αιώνα έως και τη δεκαετία του '50), αποτελεί μέρος της γοητείας και της αυθεντικότητας του μέσου. Ο ίδιος αυτός vintage ήχος από την άλλη είναι αυτός που για τον σύγχρονο ακροατή καθιστά την ηχογράφηση ανησυχητική, αν όχι απολύτως τρομακτική.
Η σύνδεση με τη στρατιωτική εκπαίδευση (SERE)
Αυτό που πρόσθεσε ένα επιπλέον, ανατριχιαστικό επίπεδο στη φήμη της ηχογράφησης είναι η χρήση της στην πραγματική στρατιωτική ψυχολογική εκπαίδευση.
Ανέκδοτες αναφορές και μαρτυρίες υποστηρίζουν ότι η ηχογράφηση του Χολμς έχει χρησιμοποιηθεί από το αμερικανικό στρατιωτικό πρόγραμμα SERE (Survival, Evasion, Resistance, and Escape). Στο πλαίσιο των προσομοιώσεων αιχμαλωσίας, οι εκπαιδευόμενοι αναγκάζονταν να ακούν το απόσπασμα του "Boots" επαναλαμβανόμενα σε απομόνωση, συχνά σε συνδυασμό με άλλους ενοχλητικούς ήχους. Ο σκοπός ήταν να επιφέρει ψυχολογικό στρες και να "σπάσει" τους εκπαιδευόμενους, προετοιμάζοντάς τους για την πνευματική φθορά που θα μπορούσαν να υποστούν σε περίπτωση πραγματικής σύλληψης και βασανιστηρίων.
Αυτή η χρήση έδωσε στην ηχογράφηση μια υπόγεια φήμη ως εργαλείο ψυχολογικού βασανισμού, εδραιώνοντας τη σύνδεσή της με το άγχος, την παράνοια και τον τρόμο.
Η έκρηξη του viral φαινομένου με το "28 Years Later"
Η τελική ώθηση για να γίνει ο ήχος viral και ευρέως αναγνωρίσιμος ως creepy soundscape δόθηκε από το τρέιλερ της ταινίας τρόμου "28 Years Later" (28 Χρόνια Μετά). Το "28 Years Later" σηματοδοτεί την επιστροφή του σκηνοθέτη Ντάνι Μπόιλ και του σεναριογράφου Άλεξ Γκάρλαντ στο κινηματογραφικό σύμπαν που δημιούργησαν με το κλασικό φιλμ τρόμου "28 Days Later" του 2002. Η ταινία, που είναι προγραμματισμένη να αποτελέσει το πρώτο μέρος μιας νέας τριλογίας, διαδραματίζεται σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την αρχική εξάπλωση του «ιού της Οργής» (Rage Virus) και εξερευνά ένα νέο κεφάλαιο στον μετα-αποκαλυπτικό κόσμο, εστιάζοντας σε μια απομονωμένη κοινότητα επιζώντων που ζει σε ένα νησί, προστατευμένη από την ηπειρωτική Βρετανία. Όταν ένας πατέρας με τον γιο του επιχειρούν να βγουν στην επικίνδυνη ενδοχώρα, ανακαλύπτουν πως ο ιός έχει εξελιχθεί και πως οι επιζώντες μπορεί να κρύβουν μεγαλύτερους κινδύνους από τους μολυσμένους, με την πλοκή να θίγει θέματα απομόνωσης και πολιτισμικής παρακμής.
(Σημείωση: Η ταινία κυκλοφόρησε το 2025).
Όταν κυκλοφόρησε το τρέιλερ, ο μονότονος, διαταραγμένος ρυθμός της απαγγελίας του Χολμς χρησιμοποιήθηκε ως ηχητικό σήμα, δημιουργώντας αμέσως μια τρομακτική, χαοτική και αγωνιώδη ατμόσφαιρα.
- Άμεση αναγνώριση: Το τρέιλερ λειτούργησε ως καταλύτης, εκθέτοντας τον ήχο σε ένα τεράστιο, παγκόσμιο κοινό.
- Πλαίσιο τρόμου: Η τοποθέτηση του ήχου σε ένα τρέιλερ τρόμου επιβεβαίωσε την εγγενώς ανατριχιαστική του φύση. Η ψυχολογική φθορά του πολέμου (το θέμα του ποιήματος) αντικατοπτρίζει την κατάσταση τρέλας και καταστροφής του κόσμου των ζόμπι.
- Viral διαμοιρασμός: Η αποκάλυψη ότι ο "τρομακτικός ήχος" ήταν μια ιστορική ηχογράφηση ποιήματος που χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο ψυχολογικής εκπαίδευσης τροφοδότησε τον διαμοιρασμό και τις συζητήσεις σε Reddit, TikTok και άλλες πλατφόρμες, αποδίδοντας στο ποίημα έναν νεοσύστατο, creepy θρύλο.
Συνοψίζοντας, το ποίημα "Boots" έγινε viral και τρομακτικό μέσω μιας σπάνιας σύζευξης: του εγγενούς θέματος της παράνοιας που διαπνέει το έργο του Κίπλινγκ, της αγωνιώδους και διαταραγμένης ερμηνείας του Τέιλορ Χολμς του 1915, της μακροχρόνιας χρήσης του ως μέσο ψυχολογικής πίεσης σε στρατιωτικές ασκήσεις και της μαζικής έκθεσης που του χάρισε το τρέιλερ μιας πολυαναμενόμενης ταινίας τρόμου. Έτσι, μια ποιητική απεικόνιση της μονοτονίας του πεζικού μετατράπηκε σε έναν από τους πιο ανατριχιαστικούς και δημοφιλείς ήχους του σύγχρονου Ίντερνετ.
