O Michel Siffre, Γάλλος γεωλόγος και σπηλαιολόγος, είναι περισσότερο γνωστός για τα πρωτοποριακά του πειράματα σχετικά με τις επιπτώσεις του απομονωτισμού και της στέρησης του φυσικού φωτός στον ανθρώπινο κιρκάδιο ρυθμό. Η αυτοεπιβαλλόμενη απομόνωσή του σε υπόγειες σπηλιές για παρατεταμένες περιόδους έφερε επανάσταση στην κατανόησή μας για τον τρόπο λειτουργίας των εσωτερικών μας ρολογιών.
Σε ηλικία μόλις 10 ετών, ο Siffre εξερεύνησε τη σπηλιά του γυμνασίου Parc-Impérial, γεγονός που έδωσε ώθηση στο πάθος του για τη σπηλαιολογία. Αργότερα αποφοίτησε από τη Σορβόννη.
Το πρώτο σημαντικό πείραμα του Siffre πραγματοποιήθηκε το 1962, όταν πέρασε δύο μήνες σε απόλυτο σκοτάδι σε μια σπηλιά στις Γαλλικές Άλπεις, κλεισμένος στο βάθος του χάσματος Scarasson στο Marguaris. Αποκομμένος από όλες τις εξωτερικές ενδείξεις του χρόνου, συμπεριλαμβανομένου του ηλιακού φωτός, ο Siffre διαπίστωσε ότι ο φυσικός του κύκλος ύπνου-εγρήγορσης επιμηκύνθηκε σε περίπου 25 ώρες. Αυτή η ανακάλυψη αμφισβήτησε την επικρατούσα πεποίθηση ότι ο ανθρώπινος κιρκάδιος ρυθμός ήταν αυστηρά 24 ώρες. Ο ίδιος στη συνέντευξή του στον Joshua Foer που δημοσιεύτηκε στο Cabinet Magazine περιγράφει πώς εφηύρε ένα απλό επιστημονικό πρωτόκολλο. Επικοινωνούσε με την ομάδα του όταν ξυπνούσε, όταν έτρωγε και πριν κοιμηθεί. Η ομάδα του, όμως, απαγορευόταν να επικοινωνεί μαζί του για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να καταλάβει τι ώρα είναι.
Ακάθεκτος ο Siffre διεξήγαγε ένα δεύτερο, ακόμη πιο φιλόδοξο πείραμα το 1972. Αυτή τη φορά, πέρασε έξι μήνες σε μια σπηλιά στο Τέξας, και πάλι χωρίς καμία ένδειξη ώρας. Τα αποτελέσματα ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακά. Ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης του Siffre συνέχισε να επιμηκύνεται, φτάνοντας στις 48 ώρες σε ένα σημείο. Επίσης, βίωσε μια ποικιλία ψυχολογικών επιδράσεων, όπως παραισθήσεις και παραμορφωμένη αντίληψη χρόνου. Στην ίδια συνέντευξη αναφέρει πως ενδιαφερόταν να ερευνήσει τη διαδικασία γήρανσης σε «ψυχολογικό χρόνο». Το σχέδιό του ήταν να πειραματίζεται κάθε 10 με 15 χρόνια, ώστε να βλέπει αν υπάρχουν αλλαγές στο πώς ο εγκέφαλός του αντιλαμβάνεται τον χρόνο.
Είναι πολύ ενδιαφέρον πως ο ίδιος δήλωσε στον Foer όταν τον ρώτησε γιατί οι άνθρωποι περιέρχονται σε αυτόν τον 48ωρο κύκλο: «Δεν έχω θεωρία. Δεν φτιάχνω θεωρίες. Ο 48ωρος κύκλος είναι δεδομένο. Παρατήρησα το φαινόμενο και είμαι βέβαιος για αυτά τα ευρήματα, αλλά κανείς δεν καταλαβαίνει τι θα μπορούσε να ευθύνεται για έναν τόσο αποκλίνοντα αποσυγχρονισμό του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης.»
Το πρώτο πείραμα του 1962 δεν ενδιέφερε ιδιαίτερα τη γαλλική επιστημονική κοινότητα αλλά ο Ρουμάνος Halberg, ένας εκ των ιδρυτών της χρονοβιολογίας έδειξε ενδιαφέρον, όπως και ο κοσμοναύτης Yuri Gagarin.
Το 1972, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου αλλά και της κατάκτησης του διαστήματος, όπως ήταν φυσικό, ο Siffre κίνησε το ενδιαφέρον της ΝΑSA που χρηματοδότησε το πείραμα στο Midnight Cave.
Το 1988 ο Siffre επέβλεψε το πείραμα της Véronique le Guen, η οποία παρέμεινε υπόγεια για 111 ημέρες και το 1994 πραγματοποίησε άλλο ένα πείραμα «έξω από τα όρια του χρόνου» στο Clamouse διάρκειας μεγαλύτερης από 2 μήνες.
Τα πειράματα του Siffre παρείχαν ανεκτίμητες γνώσεις για τη λειτουργία του ανθρώπινου κιρκάδιου ρυθμού και τη σημασία του φυσικού φωτός στη ρύθμιση των εσωτερικών μας ρολογιών. Τα ευρήματά του έχουν τεράστιο αντίκτυπο σε τομείς τόσο διαφορετικούς όσο η χρονοβιολογία, η εξερεύνηση του διαστήματος και η εργασία βάρδιας.
Εκτός από τις επιστημονικές του συνεισφορές, ο Siffre ήταν επίσης ένας ταλαντούχος και επικοινωνιακός συγγραφέας. Τα βιβλία του, συμπεριλαμβανομένων των «Beyond time» και «The secret life of caves», έχουν γοητεύσει τους αναγνώστες με τις ζωντανές περιγραφές των εμπειριών του υπόγεια και τους προβληματισμούς του για τη φύση του χρόνου και της συνείδησης.
Η κληρονομιά του Μισέλ Siffre είναι μια κληρονομιά επιστημονικής περιέργειας, επιμονής και προθυμίας να ωθήσει τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης. Τα πειράματά του παραμένουν απόδειξη της δύναμης του ανθρώπινου πνεύματος να εξερευνήσει το άγνωστο και να αμφισβητήσει τις υποθέσεις μας για τον κόσμο γύρω μας.
