Αγκάθα Κρίστι: η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα του εγκλήματος

Η Αγκάθα Μαίρη Κλαρίσα Κρίστι (το γένος Μίλερ, 1890-1976) αποτελεί μια κολοσσιαία μορφή στο λογοτεχνικό τοπίο, αναγνωρισμένη παγκοσμίως ως η "Βασίλισσα του Εγκλήματος" και η "Βασίλισσα του Μυστηρίου". Η απαράμιλλη δεξιοτεχνία της στο αστυνομικό μυθιστόρημα, που χαρακτηρίζεται από περίπλοκες πλοκές, ευφυείς παραπλανήσεις και συχνά σοκαριστικές καταλήξεις, έχει αιχμαλωτίσει γενιές αναγνωστών και συνεχίζει να το κάνει. Με πάνω από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα των βιβλίων της να έχουν πωληθεί παγκοσμίως, μεταφρασμένα σε περισσότερες από 100 γλώσσες, η Κρίστι παραμένει η συγγραφέας μυθοπλασίας με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών, μια απόδειξη της διαρκούς απήχησης του έργου της.

Πρώτα χρόνια και επιρροές

Γεννημένη στις 15 Σεπτεμβρίου 1890, στο Τόρκι του Ντέβον, στην Αγγλία, η Αγκάθα Μίλερ ήταν το νεότερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας. Εκπαιδευμένη στο σπίτι από τη μητέρα της, Κλάρα, ανέπτυξε μια ζωηρή φαντασία και αγάπη για την αφήγηση ιστοριών από μικρή ηλικία. Η πρώιμη ζωή της της ενστάλαξε μια οξεία παρατηρητικότητα, η οποία αργότερα αποδείχθηκε ανεκτίμητη στη δημιουργία των λεπτομερών χαρακτήρων και σκηνικών της. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο εργάστηκε ως νοσοκόμα και στη συνέχεια σε νοσοκομειακό φαρμακείο, μια εμπειρία που της παρείχε εκτεταμένες γνώσεις για τα δηλητήρια –ένα επαναλαμβανόμενο και συχνά κρίσιμο στοιχείο στα μυστήριά της.

Το 1914, παντρεύτηκε τον πιλότο Άρτσιμπαλντ "Άρτσι" Κρίστι και το 1919, γεννήθηκε η κόρη τους Ρόζαλιντ. Ήταν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 1920, που δημοσίευσε το πρώτο της μυθιστόρημα, "Η Μυστηριώδης Υπόθεση στο Στάιλς" (The Mysterious Affair at Styles), εισάγοντας τον ιδιόρρυθμο Βέλγο ντετέκτιβ Ηρακλή Πουαρό στον κόσμο.

Η άνοδος ενός λογοτεχνικού φαινομένου: εμβληματικοί ντετέκτιβ και αριστοτεχνικές πλοκές

Η παραγωγική καριέρα της Κρίστι περιλάμβανε τη δημιουργία ενός εκπληκτικού αριθμού έργων, 66 αστυνομικών μυθιστορημάτων, 14 συλλογών διηγημάτων και ενός σημαντικού αριθμού θεατρικών έργων. Η επιτυχία της δεν οφειλόταν μόνο στον τεράστιο όγκο της παραγωγής της αλλά πρωτίστως στη συνέπεια  και τον καινοτόμο χαρακτήρα των πλοκών της.

Ηρακλής Πουαρό: τα μικρά γκρίζα κύτταρα

Ο Ηρακλής Πουαρό, με το σχολαστικά περιποιημένο μουστάκι του, τις σχολαστικές του συνήθειες και την εξάρτησή του από τα "μικρά γκρίζα κύτταρα" (το μυαλό του), έγινε ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και αγαπημένους λογοτεχνικούς ντετέκτιβ. Από το ντεμπούτο του στο The Mysterious Affair at Styles, ο Πουαρό εμφανίστηκε σε 33 μυθιστορήματα και περισσότερα από 50 διηγήματα. Οι μέθοδοί του, που συχνά περιλάμβαναν ψυχολογική ανάλυση και προσεκτική ανασύσταση των γεγονότων, αντιπαραβάλλονταν έντονα με πιο "σωματικούς" ή προσανατολισμένους στη δράση ντετέκτιβ. Αξιοσημείωτα μυθιστορήματα του Πουαρό περιλαμβάνουν:

• "Ο Φόνος του Ρότζερ Άκροϊντ" (The Murder of Roger Ackroyd, 1926): Αυτό το μυθιστόρημα είναι ιδιαίτερα διάσημο για την πρωτοποριακή και αμφιλεγόμενη ανατροπή του φινάλε, η οποία αμφισβήτησε τις συμβάσεις της αστυνομικής λογοτεχνίας και προκάλεσε σημαντική συζήτηση μεταξύ κριτικών και αναγνωστών.
• "Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές" (Murder on the Orient Express, 1934): Ένα κλασικό μυστήριο κλειστού δωματίου που διαδραματίζεται σε ένα χιονισμένο τρένο, με ένα καστ διεθνών υπόπτων.
• "Οι Φόνοι του ABC" (The ABC Murders, 1936): Ένα θρίλερ με κατά συρροή δολοφόνο, όπου ο δολοφόνος ακολουθεί ένα αλφαβητικό μοτίβο, στέλνοντας κοροϊδευτικές επιστολές στον Πουαρό.
• "Θάνατος στον Νείλο" (Death on the Nile, 1937): Ένα πολυτελές "whodunnit" που διαδραματίζεται σε ένα ατμόπλοιο στον Νείλο, γεμάτο προδοσία, απληστία και πάθος.

 

Μις (Τζέιν) Μάρπλ: η παρατηρητική γηραιά κυρία του χωριού

Σε αντίθεση με τις πνευματικές επιδόσεις του Πουαρό, η Δεσποινίς Τζέιν Μάρπλ, που παρουσιάστηκε στο "Έγκλημα στο Πρεσβυτέριο" (The Murder at the Vicarage, 1930), λύνει εγκλήματα μέσω της βαθιάς κατανόησης της ανθρώπινης φύσης, της ακονισμένης από χρόνια παρατήρησης των ιδιορρυθμιών και των κακών του φαινομενικά ήσυχου χωριού της, του Σεντ Μέρι Μηντ. Η Μάρπλ εμφανίστηκε σε 12 μυθιστορήματα και 20 διηγήματα, ενσαρκώνοντας την ιδέα ότι φαινομενικά συνηθισμένα άτομα μπορούν να έχουν εξαιρετική διορατικότητα. Βασικά μυθιστορήματα της μις Μάρπλ περιλαμβάνουν:

• "Το Πτώμα στη Βιβλιοθήκη" (The Body in the Library, 1942): Ένα κατ' εξοχήν "cozy mystery", όπου ένα περίεργο πτώμα ανακαλύπτεται στη βιβλιοθήκη μιας ευυπόληπτης εξοχικής κατοικίας.
• "Ανακοινώνεται ένας Φόνος" (A Murder Is Announced, 1950): Μια ιδιαίτερα έξυπνη πλοκή όπου ένας φόνος "ανακοινώνεται" σε τοπική εφημερίδα και μετατρέπεται σε πραγματικό έγκλημα.
• "4.50 από το Πάντινγκτον" (4.50 from Paddington, 1957): Επίσης γνωστό ως What Mrs. McGillicuddy Saw!, αυτό το μυθιστόρημα περιλαμβάνει τη φίλη της μις Μάρπλ να βλέπει έναν φόνο σε ένα διερχόμενο τρένο.

Άλλοι αξιοσημείωτοι χαρακτήρες και έργα

Πέρα από τους δύο πιο διάσημους ντετέκτιβ της, η Κρίστι δημιούργησε και άλλους επαναλαμβανόμενους χαρακτήρες, όπως οι Τόμι και Τούπενς Μπέρεσφορντ, ένα ζευγάρι ερασιτεχνών ντετέκτιβ που συχνά έβρισκαν τους εαυτούς τους μπλεγμένους σε κατασκοπεία και διεθνείς μηχανορραφίες, και ο Επιθεωρητής Μπατλ της Σκότλαντ Γιαρντ. Τα αυτόνομα μυθιστορήματά της, συχνά πιο σκοτεινά και ψυχολογικά πολύπλοκα, κέρδισαν επίσης σημαντική αναγνώριση, με πιο αξιοσημείωτο:

• "Δέκα Μικροί Νέγροι" (ή "Δέκα Μικροί Ινδιάνοι", "Και Τότε Δεν Έμεινε Κανένας" – And Then There Were None, 1939): Ένα από τα μυθιστορήματα μυστηρίου με τις καλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, αυτή η ανατριχιαστική ιστορία παρουσιάζει δέκα ξένους που παρασύρονται σε ένα απομακρυσμένο νησί, όπου εξοντώνονται ένας προς ένας σύμφωνα με ένα παιδικό τραγουδάκι. Η απόλυτη ένταση και η καινοτόμος υπόθεσή του το καθιστούν ξεχωριστό στη βιβλιογραφία της.

^{And Then There Were None, René Clair, 1945}

^{And Then There Were None, BBC One}

Συγγραφικό ύφος και λογοτεχνικές καινοτομίες

Το συγγραφικό ύφος της Κρίστι περιγράφεται συχνά ως απλό και προσιτό, δίνοντας προτεραιότητα στην πλοκή και το αίνιγμα έναντι της περίτεχνης πρόζας. Ωστόσο, αυτή η φαινομενική απλότητα κρύβει μια βαθιά κατανόηση της αφηγηματικής δομής και της ανθρώπινης ψυχολογίας.

• Περίπλοκη πλοκή: Η Κρίστι ήταν μια μαέστρος του μυστηρίου "δίκαιου παιχνιδιού" (fair play), όπου όλες οι ενδείξεις που απαιτούνται για την επίλυση του εγκλήματος παρουσιάζονται στον αναγνώστη, ακόμη κι αν είναι έξυπνα συγκαλυμμένες μέσα σε παραπλανήσεις και παραπληροφόρηση. Σχεδίαζε μεθοδικά τις πλοκές της, ξεκινώντας συχνά με τον δολοφόνο και το κίνητρο, και στη συνέχεια κατασκευάζοντας τον περίπλοκο ιστό της εξαπάτησης προς τα πίσω.
• Ψυχολογική απόχρωση: Ενώ ορισμένοι κριτικοί υποστήριζαν ότι οι χαρακτήρες της ήταν αδροί, η Κρίστι διακρίθηκε στην απεικόνιση των κινήτρων και των ψυχολογικών καταστάσεων που ωθούν τα άτομα να διαπράξουν ειδεχθή εγκλήματα. Οι χαρακτήρες της, αν και συχνά προερχόμενοι από ένα συγκεκριμένο κοινωνικό στρώμα, αντιπροσωπεύουν καθολικές ανθρώπινες αδυναμίες: απληστία, ζήλια, φιλοδοξία και εκδίκηση.
• Αφηγηματικές ανατροπές: Η Κρίστι έφερε επανάσταση στο αστυνομικό είδος με τις τολμηρές αφηγηματικές της ανατροπές.  Spoiler Alert: Ο Φόνος του Ρότζερ Άκροϊντ έγινε διάσημος επειδή έκανε τον δολοφόνο αφηγητή, ένα σοκ που επαναπροσδιόρισε τα όρια της προσδοκίας του αναγνώστη.
• Ρυθμός που κινείται με διάλογο: Συχνά χρησιμοποιούσε κοφτερούς, ενδιαφέροντες διαλόγους για να προωθήσει την αφήγηση και να αποκαλύψει τον χαρακτήρα, επιτρέποντας συχνά στις ίδιες τις συζητήσεις να αποκαλύπτουν ενδείξεις και να χτίζουν αγωνία.

Προσωπική ζωή και "Η Εξαφάνιση"

Η προσωπική ζωή της Αγκάθα Κρίστι, αν και σε μεγάλο βαθμό ιδιωτική, περιλάμβανε μια περίοδο έντονης δημοσιότητας. Το 1926, μετά τον θάνατο της μητέρας της και την αποκάλυψη της σχέσης του συζύγου της Άρτσι, η Κρίστι εξαφανίστηκε για 11 ημέρες. Το εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητό της βρέθηκε, προκαλώντας εθνικής εμβέλειας έρευνα και σημαντική αναστάτωση στα μέσα ενημέρωσης. Τελικά βρέθηκε σε ένα ξενοδοχείο στο Χάρογκεϊτ, καταχωρημένη με το όνομα της ερωμένης του συζύγου της. Η Κρίστι αργότερα ισχυρίστηκε ότι υπέστη αμνησία, μια "φυγόσταση" που προκλήθηκε από σοβαρή συναισθηματική δυσφορία. Αυτή η περίοδος παραμένει αντικείμενο εικασιών και γοητευτικού μυστηρίου.

Το 1928, πήρε διαζύγιο από τον Άρτσι. Δύο χρόνια αργότερα, το 1930, παντρεύτηκε τον Μαξ Μάλοουαν, έναν διακεκριμένο αρχαιολόγο. Αυτός ο γάμος της έφερε μεγάλη ευτυχία και γαλήνη. Συνόδευσε τον Μάλοουαν σε πολλές από τις αρχαιολογικές του αποστολές στη Μέση Ανατολή, εμπειρίες που ενέπνευσαν τα σκηνικά και τις λεπτομέρειες αρκετών από τα μυθιστορήματά της, όπως το Φόνος στη Μεσοποταμία και το Θάνατος στον Νείλο. Έγραψε ακόμη και μια αυτοβιογραφία για τις αρχαιολογικές της περιπέτειες, Έλα, Πες Μου Πώς Ζεις (Come, Tell Me How You Live, 1946), με το όνομα του συζύγου της, Αγκάθα Κρίστι Μάλοουαν.

Κληρονομιά και πολιτισμική επίδραση

Η επιρροή της Αγκάθα Κρίστι στο είδος του μυστηρίου και την ποπ κουλτούρα είναι ανυπολόγιστη.

• Πρωτοπορία της χρυσής εποχής της αστυνομικής λογοτεχνίας: Ήταν κεντρική φιγούρα στην "Χρυσή Εποχή" της αστυνομικής λογοτεχνίας (περίπου δεκαετίες 1920-1930), μια περίοδο που έδινε έμφαση στα πνευματικά παζλ και το "δίκαιο παιχνίδι" με τον αναγνώστη. Η συστηματική της προσέγγιση στη δημιουργία μυστηρίων και οι καινοτόμες λύσεις της έθεσαν νέα πρότυπα για το είδος.
• Έμπνευση για μελλοντικούς συγγραφείς: Αμέτρητοι συγγραφείς εγκλημάτων έχουν αναφέρει την Κρίστι ως βασική επιρροή, αναγνωρίζοντας την αριστοτεχνία της στη σύνθεση πλοκών και την ανάπτυξη χαρακτήρων. Καθιέρωσε αρχέτυπα που συνεχίζουν να έχουν απήχηση σε σύγχρονα μυθιστορήματα μυστηρίου.
• Πανταχού παρούσες διασκευές: Τα έργα της έχουν διασκευαστεί εκτενώς για τη σκηνή, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. "Η Ποντικοπαγίδα" (The Mousetrap), το θεατρικό της έργο, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ για τη μακροβιότερη συνεχόμενη παράσταση σε ένα θέατρο, έχοντας κάνει πρεμιέρα στο Λονδίνο το 1952 και συνεχίζοντας για δεκαετίες. Πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές των μυθιστορημάτων της, με αναγνωρισμένους ηθοποιούς στους ρόλους του Πουαρό και της Μις Μάρπλ, έχουν διατηρήσει τις ιστορίες της ζωντανές για νέες γενιές. Πρόσφατες κινηματογραφικές διασκευές υψηλού προφίλ σε σκηνοθεσία Κένεθ Μπράνα, όπως το Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές (2017) και το Θάνατος στον Νείλο (2022), μαρτυρούν την διαρκή κινηματογραφική της απήχηση.
• Ακαδημαϊκή προσοχή: Παρά κάποιες πρώιμες κριτικές απορρίψεις των "λογοτεχνικών αρετών" της ως ελαφρών, το έργο της έχει γίνει όλο και περισσότερο αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης, με μελετητές να αναλύουν τις αφηγηματικές της τεχνικές, το ψυχολογικό της βάθος και τον κοινωνικό σχολιασμό που ενυπάρχει στις φαινομενικά απλές πλοκές της.

Κριτική αποδοχή και εξέλιξη της προοπτικής

Ενώ ήταν εξαιρετικά δημοφιλής από την αρχή, η κριτική αποδοχή της Κρίστι εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου. Πρώιμες κριτικές, μερικές φορές, επικεντρώνονταν στους περίπλοκους μηχανισμούς των πλοκών της παραβλέποντας, περιστασιακά, βαθύτερα στοιχεία. Ορισμένοι κριτικοί ένιωθαν ότι οι χαρακτήρες της ήταν λιγότερο ανεπτυγμένοι από εκείνους της "πιο λογοτεχνικής μυθοπλασίας" και ότι οι καταλήξεις της θα μπορούσαν να είναι υπερβολικές. Υπήρξαν επίσης συζητήσεις, ιδιαίτερα σε σύγχρονες αναλύσεις, σχετικά με περιπτώσεις ταξισμού και άλλων ξεπερασμένων κοινωνικών στάσεων που υπάρχουν σε ορισμένα από τα παλαιότερα έργα της, ένα σημείο που συχνά εξετάζεται υπό το πρίσμα του ιστορικού πλαισίου στο οποίο γράφτηκαν.

Ωστόσο, η συντριπτική συναίνεση αναγνωρίζει πλέον την ιδιοφυΐα της στη δημιουργία συναρπαστικών αφηγήσεων και τον βαθύ αντίκτυπό της στο είδος. Η ικανότητά της να εκπλήσσει και να συναρπάζει συνεχώς τους αναγνώστες, η καινοτόμος χρήση αφηγηματικών μέσων και η βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης κινητοποίησης έχουν εδραιώσει τη θέση της ως λογοτεχνικού γίγαντα. Έλαβε τον τίτλο της Κυρίας Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας το 1971, μια ταιριαστή αναγνώριση της τεράστιας συνεισφοράς της στη λογοτεχνία.

Η Αγκάθα Κρίστι απεβίωσε στις 12 Ιανουαρίου 1976, σε ηλικία 85 ετών, αφήνοντας πίσω της μια απαράμιλλη λογοτεχνική κληρονομιά. Οι ιστορίες της, με τα διαρκή τους αινιγματα και τους αξέχαστους χαρακτήρες, συνεχίζουν να διαβάζονται, να διασκευάζονται και να τιμούνται σε όλο τον κόσμο. Δεν έγραφε απλώς αστυνομικές ιστορίες· τελειοποίησε μια μορφή, αναβαθμίζοντάς την σε μια τέχνη περίπλοκου σχεδιασμού και ψυχολογικής διορατικότητας. Η "Βασίλισσα του Εγκλήματος" παραμένει σταθερά στο θρόνο της, μια απόδειξη της διαχρονικής απήχησης ενός καλά δομημένου μυστηρίου.

 

Αναφορές

• Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Agatha Christie". Encyclopaedia Britannica, 17 Μαΐου. 2025. https://www.britannica.com/biography/Agatha-Christie
• Christie, Agatha. An Autobiography. Dodd, Mead and Company, 1977.
• Christie, Agatha. Come, Tell Me How You Live. William Collins, Sons and Co. Ltd., 1946.
• Composely. "The Writing Style of Agatha Christie". https://www.compose.ly/for-writers/the-writing-style-of-agatha-christie (Πρόσβαση 12 Ιουλίου 2025).
• CBR. "10 Best Agatha Christie Adaptations, Ranked". https://www.cbr.com/best-agatha-christie-adaptations-list/ (Πρόσβαση 12 Ιουλίου 2025).
• Of Books & Bookworms. "Agatha Christie's Bibliography: Publication Order of 100 Works". https://ofbnb.wordpress.com/2023/09/08/agatha-christies-bibliography-publication-order-of-100-works/ (Πρόσβαση 12 Ιουλίου 2025).
• Ploughshares. "The Casual Classism of Agatha Christie". https://pshares.org/blog/the-casual-classism-of-agatha-christie/ (Πρόσβαση 12 Ιουλίου 2025).

• Zien Journals Publishing. "Agatha Christie Is The Representative Of The Detective Genre In English Literature". https://zienjournals.com/index.php/jpip/article/download/6145/4999/6072 (Πρόσβαση 12 Ιουλίου 2025).

Στην Ελλάδα, όλο το έργο της Αγκάθα Κρίστι για τους αναγνώστες της στα ελληνικά ταυτίστηκε χωρίς υπερβολή με τις Εκδόσεις "Λυχνάρι". Το Λυχνάρι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση της λογοτεχνίας του είδους, ιδιαίτερα των αστυνομικών και των έργων επιστημονικής φαντασίας. Ιδρύθηκε το 1960 από τον Τάσσο Λαζαρίδη και αναδείχθηκε πρωτοπόρο στον ελληνικό εκδοτικό χώρο. Ο δρόμος βέβαια για το Λυχνάρι δεν υπήρξε πάντοτε εύκολος. Ήταν η εποχή που το αστυνομικό μυθιστόρημα αντιμετωπιζόταν ως είδος κατώτερο που δεν είχε θέση στον χώρο της λογοτεχνίας και το αναγνωστικό κοινό το αντιμετώπιζε με αρκετή επιφύλαξη. Σταδιακά όμως το Λυχνάρι με επιμονή και έμφαση σε ορισμένα χαρακτηριστικά των εκδόσεών του, όπως οι πολύ καλές μεταφράσεις και εμβληματικά εξώφυλλά του, κατάφερε να διαλύσει αυτό το κλίμα, να κερδίσει το αναγνωστικό κοινό και να αναδείξει το αστυνομικό μυθιστόρημα ως μείζον λογοτεχνικό είδος.

 

Εμβληματικά εξώφυλλα βιβλίων

Το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό των πρώιμων εκδόσεων του Λυχναριού είναι η χαρακτηριστική τους "καλτ" εμφάνιση. Αυτή η όψη βοήθησε στην καθιέρωση του brand και έκανε τα βιβλία τους άμεσα αναγνωρίσιμα στα ράφια των βιβλιοπωλείων και των περιπτέρων.

• Το κίτρινο πλαίσιο: Πολλές από τις κλασικές τους εκδόσεις, ιδιαίτερα στη σειρά "Βιβλιοθήκη Αστυνομικής Λογοτεχνίας", διαθέτουν ένα έντονο κίτρινο περίγραμμα γύρω από την εικονογράφηση του εξωφύλλου. Αυτό το φωτεινό, χαρακτηριστικό χρώμα έγινε συνώνυμο με το εμπορικό σήμα του Λυχναριού.
• Χαρακτηριστική τυπογραφία: Τα βιβλία συχνά χρησιμοποιούσαν μια μοναδική και εντυπωσιακή γραμματοσειρά για τον τίτλο και το όνομα του συγγραφέα, η οποία, σε συνδυασμό με το κίτρινο πλαίσιο, δημιούργησε μια αξέχαστη οπτική ταυτότητα.
• Αισθητική Pulp Fiction: Τα εξώφυλλα ήταν συχνά στολισμένα με ζωντανές, μερικές φορές σκληρές, εικονογραφήσεις που αποτύπωναν τη διάθεση του είδους. Συχνά έδειχναν σκηνές αγωνίας, δράσης ή μυστηρίου, αντλώντας έμπνευση από τα εξώφυλλα της pulp fiction της εποχής.

Μεταφράσεις και εξειδίκευση σε είδη λογοτεχνίας

Η κληρονομιά του Λυχναριού χτίστηκε πάνω στη δέσμευσή του να μεταφράζει και να εκδίδει υψηλής ποιότητας λογοτεχνία είδους, η οποία είχε σε μεγάλο βαθμό παραμεληθεί στην Ελλάδα εκείνη την εποχή.

• Πρωτοπορία στην Αστυνομική Λογοτεχνία: Το Λυχνάρι ήταν  από τις πρώτες ελληνικές εκδόσεις που εξέδωσαν συστηματικά αστυνομικά μυθιστορήματα και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εισαγωγή των Ελλήνων αναγνωστών σε σημαντικές μορφές του είδους, όπως:
  • Agatha Christie: Δημοσίευσαν πολλά από τα έργα της, συμπεριλαμβανομένων διάσημων τίτλων με τους Ηρακλή Πουαρό και Μις Μαρπλ.
  • Raymond Chandler: Οι σκληροπυρηνικές αστυνομικές ιστορίες του Chandler ήταν επίσης βασικό μέρος του καταλόγου τους.
  • James Hadley Chase και Edgar Wallace: Αυτοί οι συγγραφείς αστυνομικών και θρίλερ μυθιστορημάτων μεταφράστηκαν και εκδόθηκαν επίσης.
• Επέκταση στην Επιστημονική Φαντασία: Ο εκδοτικός οίκος επεκτάθηκε επίσης στην επιστημονική φαντασία με τη σειρά  "Κόσμος" ("Σύμπαν") και εισήγαγε το ελληνικό κοινό σε θεμελιώδεις συγγραφείς του είδους, όπως:
  • Isaac Asimov
  • A.E. van Vogt
  • Edgar Rice Burroughs
• Λογοτεχνικές μεταφράσεις: Πέρα από τη λογοτεχνία του είδους, το Λυχνάρι μετέφρασε και δημοσίευσε επίσης έργα διεθνώς αναγνωρισμένων λογοτεχνών, όπως ο Herman Hesse και ο Antoine de Saint-Exupéry, επιδεικνύοντας μια ευρύτερη δέσμευση για την ποικιλομορφία της λογοτεχνίας.

Με την εστίαση σε ποιοτικές μεταφράσεις και τη δημιουργία μιας μοναδικής και συνεκτικής οπτικής ταυτότητας, το Λυχνάρι βοήθησε στην ανάδειξη ειδών, όπως η αστυνομική και η επιστημονική φαντασία, από "βιβλία περιπτέρου" σε μια αναγνωρισμένη και σεβαστή μορφή λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Τα βιβλία τους παραμένουν ιδιαίτερα συλλεκτικά σήμερα λόγω των νοσταλγικών και εμβληματικών τους εξωφύλλων.