Η σκιά του Τζακ και ο Σκοτεινός Σεπτέμβρης του Γουαϊτσάπελ
Σημαντικά γεγονότα σημαδεύουν το σωτήριον έτος 1889: ο Πύργος του Άιφελ ανοίγει στο κοινό στις 6 Μαΐου. Τον Ιανουάριο δημοσιεύονται οι κανόνες της καλαθοσφαίρισης από τον Τζέιμς Νάισμιθ. Στην Ελλάδα διεξάγονται κοινοβουλευτικές εκλογές κι ενώ ο κομήτης D/1892Τ1 ανακαλύπτεται από τον Έντουαρτ Έμερσον Μπάρναρντ τον Οκτώβριο, δύο μήνες μετά ιδρύεται η ποδοσφαιρική ομάδα Λίβερπουλ.
Επίσημη φωτογραφία από την αστυνομία του πτώματος της Μαίρη Τζέην Κέλλυ όπως ανακαλύφθηκε στο νούμερο 13 της Miller's Court στις 9 Νοεμβρίου 1888
Τι συμβαίνει όμως λίγο πριν και λίγο νοτιότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Στα μέσα του 19ου αιώνα η Αγγλία δέχεται μια μεγάλη εισροή Ιρλανδών μεταναστών με φυσικό απότοκο την αύξηση των φτωχών πληθυσμών στην επαρχία και στα αστικά κέντρα εξίσου, με τη μεγαλύτερη έξαρση του φαινομένου να συμβαίνει, όπως είναι αναμενόμενο, στο Λονδίνο. Από το 1882 στους πληθυσμούς αυτούς ενσωματώνονται Εβραίοι πρόσφυγες επιζήσαντες των πογκρόμ της Τσαρικής Ρωσίας. Ανεργία και στέγαση μαστίζουν τον τόπο και ειδικότερα το East End και την ενορία του Γουαϊτσάπελ. Η φτώχεια και οι κακουχίες οδηγούν πολλές γυναίκες στην πορνεία, με τους υπολογισμούς της μητροπολιτικής αστυνομίας του Λονδίνου να «δείχνουν» 1.200 εκδιδόμενες γυναίκες και 62 οίκους ανοχής στο Γουαϊτσάπελ τον Οκτώβριο του 1888.
Αυτό το θλιβερό και μακάβριο σκηνικό φτώχειας, εξαθλίωσης, πείνας και αρρώστιας έμελλε να γίνει το πεδίο δράσης του πιο εμβληματικού και επιδραστικού serial killer όλων των εποχών, του Jack the Ripper. Παρ’ ότι, αλλά ίσως και ακριβώς επειδή, ποτέ δεν συνελήφθη ούτε και αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του, πολλοί αμφισβητούν αν έχουμε να κάνουμε με έναν δράστη. Αληθινός ή φανταστική φιγούρα που ένωσε όλους τους φόνους των φτωχών γυναικών που εκπορνεύονταν στη σκοτεινιά του Γουαϊτσάπελ, ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης έγινε συνώνυμο του κινδύνου, του σκότους και των ειδεχθών φόνων, ένα ισχυρότατο cautionary tale για τα νυχτοπερπατήματα των γυναικών και εμβληματική μορφή/επαναλαμβανόμενο μοτίβο της ποπ κουλτούρας. Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι το θρυλικό πια όνομα απέδωσε στον εαυτό του ο ίδιος ο δολοφόνος ή κάποιος φαρσέρ «βαφτίζοντας» έτσι οριστικά εν αγνοία του τον πιο notorious villain στην ιστορία του εγκλήματος.
Walter Sickert
Ο πρώτος φόνος στις 31 Αυγούστου και ο… «κανονικός» Σεπτέμβρης
Οι δολοφονίες που αποδίδονται στον Τζακ τον Αντεροβγάλτη έλαβαν χώρα μεταξύ Αυγούστου και Νοεμβρίου του 1888. Η αστυνομική έρευνα συνέδεσε πέντε θύματα, γνωστά ως τα «κανονικά πέντε», με έναν μόνο δολοφόνο, λόγω της παρόμοιας φύσης του θανάτου τους. Και τα πέντε θύματα ήταν γυναίκες που εργάζονταν ή σχετίζονταν με την πορνεία στην φτωχή Ανατολική περιοχή του Λονδίνου.
- Μαίρη Αν "Πόλυ" Νίκολς: Το πρώτο κανονικό θύμα. Το σώμα της βρέθηκε στις 31 Αυγούστου 1888, με τον λαιμό της κομμένο και την κοιλιά της ακρωτηριασμένη.
- Άννι Τσάπμαν: Βρέθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1888. Το σώμα της ήταν παρόμοια ακρωτηριασμένο και είχαν αφαιρεθεί όργανα.
- Ελίζαμπεθ Στράιντ και Κάθριν Έντοους: Αυτές οι δύο γυναίκες δολοφονήθηκαν την ίδια νύχτα, στις 30 Σεπτεμβρίου 1888, σε αυτό που είναι γνωστό ως το «διπλό συμβάν». Η δολοφονία της Στράιντ διακόπηκε και βρέθηκε μόνο με τον λαιμό της κομμένο. Το σώμα της Έντοους, ωστόσο, ήταν σοβαρά ακρωτηριασμένο, με το πρόσωπό της κομμένο και ένα όργανο αφαιρεμένο.
- Μαίρη Τζέιν Κέλι: Το τελευταίο και νεότερο θύμα. Η δολοφονία της στις 9 Νοεμβρίου 1888, ήταν η πιο βάναυση. Το σώμα της βρέθηκε στο δωμάτιό της, εκτεταμένα ακρωτηριασμένο σε πρωτοφανή βαθμό.
Οι δολοφονίες αυτών των γυναικών, που ήταν κόρες, μητέρες και άτομα με τους δικούς τους αγώνες, πυροδότησαν έναν δημόσιο πανικό και αποκάλυψαν τη σκληρή πραγματικότητα της φτώχειας στο βικτωριανό Λονδίνο.
Με την επιτροπή επαγρύπνησης στο East End, ένας ύποπτος χαρακτήρας'' από την εφημερίδα The Illustrated London News, 13 Οκτωβρίου 1888
Τρόπος δράσης (Modus Operandi)
Η μέθοδος δολοφονίας του Αντεροβγάλτη ήταν διακριτή και βάναυση, υποδηλώνοντας έναν δολοφόνο με κάποια γνώση ανατομίας, πιθανώς έναν χασάπη, χειρουργό ή γιατρό. Ο λαιμός όλων των θυμάτων ήταν κομμένος και στη συνέχεια τα σώματά τους υποβλήθηκαν σε εκτεταμένο ακρωτηριασμό στην κοιλιά και στα γεννητικά όργανα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αφαιρέθηκαν εσωτερικά όργανα. Η ταχύτητα και η ακρίβεια των επιθέσεων, συχνά σε δρομάκια με χαμηλό φωτισμό, έδειχναν περαιτέρω έναν δολοφόνο που ήταν ικανός να χειριστεί ένα μαχαίρι.
Το κίνητρο για τις δολοφονίες παραμένει άγνωστο. Ενώ οι επιθέσεις έχουν μια έντονη σεξουαλική και σαδιστική συνιστώσα, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο δολοφόνος επιτέθηκε σεξουαλικά στα θύματά του. Ορισμένες θεωρίες υποδηλώνουν ένα βαθιά ριζωμένο μίσος για τις γυναίκες, πιθανώς από ένα τραυματικό βίωμα ή την επιθυμία να «τιμωρήσει» τις εργαζόμενες του σεξ. Οι ακρωτηριασμοί μπορεί να ήταν ένας τρόπος για τον δολοφόνο να επιβεβαιώσει τη δύναμη και τον έλεγχο επί των θυμάτων του.
Aaron Kosminski
Θεωρίες και ύποπτοι
Δεδομένου ότι οι δολοφονίες δεν εξιχνιάστηκαν ποτέ, μια «βιομηχανία» παραγωγής θεωριών και υπόπτων έχει αναδυθεί με την πάροδο των δεκαετιών. Οι ύποπτοι κυμαίνονται από τους πιο εύλογους έως τους πιο παράλογους, με πάνω από εκατό ονόματα να έχουν προταθεί. Μερικές από τις πιο εξέχουσες θεωρίες στρέφουν τις υποψίες στους:
- Ουόλτερ Σίκερτ: Ένας γνωστός βικτωριανός ζωγράφος που είχε εμμονή με την υπόθεση. Ορισμένοι θεωρητικοί πιστεύουν ότι η τέχνη του περιέχει στοιχεία για τις δολοφονίες.
- Πρίγκιπας Άλμπερτ Βίκτορ, Δούκας του Κλάρενς και του Έιβοντεϊλ: Εγγονός της Βασίλισσας Βικτωρίας. Αυτή η θεωρία υποδηλώνει μια βασιλική συνωμοσία, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό αβάσιμη.
- Άαρον Κοσμίνσκι: Ένας Πολωνός κουρέας και κάτοικος του Γουαϊτσάπελ που αναγνωρίστηκε από έναν κορυφαίο αστυνομικό ως κύριος ύποπτος εκείνη την εποχή. Μια ανάλυση DNA το 2014 σε ένα μαντήλι που φέρεται να προερχόταν από τον τόπο του εγκλήματος έδειξε τον Κοσμίνσκι, αλλά τα ευρήματα αμφισβητήθηκαν ευρέως λόγω ισχυρής πιθανότητας παραποίησης των στοιχείων.
- Μοντάγκιου Τζον Ντρουίτ: Ένας δικηγόρος και δάσκαλος που εξαφανίστηκε και βρέθηκε πνιγμένος λίγο μετά την τελευταία δολοφονία. Ήταν ύποπτος στα μάτια ορισμένων αστυνομικών ανακριτών εκείνη την εποχή.
Επίδραση στην Ποπ Κουλτούρα
Η διαρκής γοητεία που ασκεί η υπόθεση του Τζακ του Αντεροβγάλτη έγκειται στην ισχυρή μίξη ιστορικής πραγματικότητας και μύθου. Η έλλειψη επιβεβαιωμένης ταυτότητας έχει επιτρέψει την ατελείωτη επανερμηνεία, καθιστώντας τον Αντεροβγάλτη μια ευέλικτη φιγούρα στη μυθοπλασία. Έχει παρουσιαστεί ως μια σκοτεινή φιγούρα μοχθηρού κακού, μια παρεξηγημένη ιδιοφυΐα, ακόμη και ένα σύμβολο της βικτωριανής υποκρισίας.
Hanbury Street, 1888 Η πόρτα μέσα από την οποία μπήκε η Άννι Τσάπμαν μαζί με τον δολοφόνο της στην αυλή όπου ανακαλύφθηκε το πτώμα της
Η κληρονομιά του Αντεροβγάλτη είναι διάχυτη στα μέσα ενημέρωσης:
- Λογοτεχνία: Η υπόθεση υπήρξε το θέμα αμέτρητων βιβλίων, από ιστορικές αναλύσεις έως μυθιστορήματα τρόμου. Το graphic novel του Άλαν Μουρ From Hell είναι ένα ορόσημο που περιγράφει λεπτομερώς τις δολοφονίες και εξερευνά μια μεγάλη θεωρία συνωμοσίας.
- Ταινίες και τηλεόραση: Ο Αντεροβγάλτης έχει εμφανιστεί σε πολλές ταινίες, όπως το The Lodger (1927) του Άλφρεντ Χίτσκοκ, μια ταινία εμπνευσμένη από τις δολοφονίες, και την κινηματογραφική μεταφορά του From Hell του 2001. Ήταν επίσης κεντρική φιγούρα ή χαρακτήρας σε τηλεοπτικές σειρές, όπως το Ripper Street και σε επεισόδια του Doctor Who.
- Τουρισμός: Οι δολοφονίες του Γουαϊτσάπελ έχουν δημιουργήσει μια σημαντική τουριστική βιομηχανία, με «περιηγήσεις του Τζακ του Αντεροβγάλτη» που καθοδηγούν τους επισκέπτες στους δρόμους όπου συνέβησαν τα εγκλήματα.
Από πολλές απόψεις, η ποπ κουλτούρα έχει οικειοποιηθεί το μυστήριο του Τζακ του Αντεροβγάλτη, μετατρέποντας τις βάναυσες δολοφονίες πραγματικών γυναικών σε μια συναρπαστική, μακάβρια ιστορία. Ωστόσο το πραγματικά ενδιαφέρον, πέρα από την ταυτότητα του δράστη, είναι για άλλη μια φορά το πώς η Ιστορία συνθλίβει την ανθρώπινη ύπαρξη. Τα θύματα πιθανώς να μην βρίσκονταν εκεί αν δεν παρασύρονταν στη δίνη της φτώχειας. Οι φόνοι ίσως να μην είχαν συμβεί, αν το βολικό σκοτάδι δεν έριχνε το πέπλο του στην περιοχή που συνέρρευσαν όλες οι ταλαιπωρημένες αυτές υπάρξεις για να βγάλουν τον άρτο ή το τζιν το επιούσιο. Η πόλη ίσως να μην είχε δείξει το πιο σκληρό πρόσωπό της.
